poëzie en proza, lezen en luisteren
De klank van zijn stem lijkt weg en toch, als ik focus hoor ik hem in mijn verbeelding praten.
Mijn vaders stem, het is al bijna zeven jaar geleden dat ik die voor het laatst hoorde. Op de allerlaatste dag van zijn aardse bestaan klonk hij weer net zo krachtig als ooit daarvoor; de trotse man die het leven ten volle had geleefd. Hij was een vechter, een overlever. Klein van stuk met grote mond, dát was mijn vader. Hij was de man die bij binnenkomst alle ogen op hem gericht wist.
Dag lieve mama, jij verdient een portret.
Op 4 oktober zou mijn lieve moeder 92 jaar zijn geworden. Nog altijd draag ik haar met mij mee.
Misschien neem je nu wel meer ruimte in dan in mijn jeugd. Alsof ik je nu veel beter begrijp. Jij, lieve Johanna, verdient een portret. Een portret zoals ik je zie op de tekening die is gemaakt van de foto toen je tachtig jaar werd. Waar je haar zo mooi zit, je ogen groot zijn en stralen. Díe ogen, met die grijsblauwe kleur. De vrolijkheid en onbevangenheid die daarin zijn vastgelegd had ik je iedere dag van je leven gegund.
Als huisvrouw, echtgenote en moeder van twee kinderen, had je een zorgtaak. De meest onzichtbare en ondankbare rol.
Nu pas zie ik jou echt. De welbekende spiegel is ook mij voorgehouden met opgroeiende kinderen. Je poetste, kookte en waste. Je streek de was tijdens ‘Goede tijden, slechte tijden’. Je was altijd bezig met je gezin. Je gedachten maakten overuren terwijl de volgende traptrede door jou met de stofzuiger onder handen werd genomen.
Je was streng en je was strikt. Regels zijn regels. Thuiskomen als de straatverlichting aan gaat. Niet op de pas gedweilde vloer lopen, ook niet met je pantoffels aan.
Soms was ik bang van je.
Zorgeloos was je op vrijdagochtend. Die was voor jou. Dan zat je al vroeg bij de kapper. Daar las je de Story of de Privé en je wachtte totdat je bij jouw kapster terecht kon. Ik weet dat je over jouw kinderen vertelde. Alles wat wij deden was bijzonder. Jouw kinderen, jouw trots.
Of papa, jouw held. Jij was altijd al stapeldol op hem. Jullie woonden bij elkaar in de straat in Amsterdam. Je hebt op hem gewacht, jouw Ron, totdat de oorlog voorbij was en hij veilig uit Friesland kon terugkeren.
Voor mij heeft het altijd geleken dat jij de grond aanbad, waarop hij liep.
Het bordje pap op de eettafel. Bambix met warme melk en hagelslag. Venz. Puur. Jij zit in de keuken, op de kruk. We zeggen goedemorgen. Ging het mij om de pap of de hagelslag?
Jij bent al ruim een uur wakker. Je hebt vast al een handwas gedaan of de broodjes gesmeerd voor Richard en mij om mee te nemen naar school.
Terwijl ik eet, zit jij in je duster op de kruk bij het aanrecht. De deur van de huiskamer naar de keuken is dicht. De deur van de keuken naar de tuin is open. Je drinkt koffie en rookt een sigaret. The Three Castles, twintig stuks in een felgele verpakking met drie zilverkleurige torens. Scherpe Engelse tabak, zonder filter. Nog ruik ik die geur.
Na het ontbijt zet ik het bordje in de keuken, jij zet het daarna in de afwasmachine.
We geven elkaar een kus als ik de deur uitga.
‘Goed je best doen hoor. Wees voorzichtig.’
Dag lieve mama, jij verdient een portret.
Liever luisteren?
Dit jaar ben ik opgenomen in het officiële Dodenherdenkingsprogramma van de Gemeente Haarlemmermeer. Daar mag ik als Polderdichter mijn gedicht ‘Vrijheid’ voordragen in de Burgerzaal van het Gemeentehuis. Geschreven in 2015, tijdens de laatste keer dat ik samen met mijn dierbare vader de herdenking in Aalsmeer bijwoonde, is deze voordracht in meerdere opzichten een eerbetoon.
Vrijheid
Met mijn hand op zijn schouder,
kijkend naar de blauwe lucht,
dacht ik aan hen.
Oma,
en de opa,
die ik slechts uit verhalen ken.
Aan al die anderen.
‘Ik denk altijd aan ze
daarvoor hoeft het geen vier mei te zijn.’
Zegt mijn vader.
Straks zal ik dansen en zingen,
in regen, zon en storm.
Om te vieren,
dat ik kan zijn, wie ik ben.
Met mijn voorkeur,
en mijn achtergrond.
‘Ik ben me altijd bewust van mijn vrijheid,
daarvoor hoeft het geen vijf mei te zijn.’
Zeg ik mijn vader.
Mirjam mijmert 