Terwijl de Polderdichterverkiezing in volle gang is, publiceer ik vandaag mijn allerlaatste gedicht als allereerste Polderdichter Haarlemmermeer. Gemeente Haarlemmermeer vroeg mij bij de herziene Cultuurnota een passend gedicht te schrijven. Dat moest dan wel een pagina lang worden. Tuurlijk. Doen we. Met liefde. Alles om cultuur in Haarlemmermeer een hart onder de riem te steken.
Poldercultuur
Forten langs de Geniedijk, de Ringvaart en museum de Cruquius, kenmerken van haar ontstaansgeschiedenis cultuurhistorie waarop Haarlemmermeer zo trots is, laat met overal te vinden moderne sculpturen zien dat het met de tijd is meegegaan net zoals de magische sfeer van Mysteryland in het Haarlemmermeerse Bos waar iedereen samenkomt
En voordat we met z’n allen de Bietenbrug op gaan, proeven we kristalheldere moderniteit in Sugarcity en slingeren we langs Stompe Toren terug de tijd in naar de Houtrak, natuurgebied dat past bij Haarlemmermeer horend bij de open cultuur die zich het duidelijkst toont in weids landschap
De lange rechte wegen langs kleine kernen waar amateurkunst hoogtij viert voor menig volgeboekte grote zaal in oude en nieuwe Dorpshuizen laat generaties in het Crashmuseum in elkaar overvloeien en versterken in het gevoel dat Haarlemmermeer inwoners in iedere kern met cultuur verbindt.
Laat de muziek spelen, acteurs acteren en zangers zingen laat Haarlemmermeer uitbundig de vrije tijd besteden aan die kunst van het samenzijn om de verbintenis en de rijkdom die cultuur in zich huisvest over het voetlicht te dragen en aan de buitenwereld te tonen tijdens Grazende Zwaan of in poppodium Duycker
Laat cultuur binnen de eenendertig kernen stromen zoals de Ringvaart doet om nieuwe stromingen ruimte te geven in de ruimte van Haarlemmermeer. Laat cultuur culturen mengen en als schakels aan elkaar verbinden.
Je weet namelijk nooit wat de nabije toekomst brengt.
Toch nog slecht weer. Het kwam een dag later dan voorspeld. Zo grijs als de lucht is, voelt het ook binnenin. Een beetje van alles is uiteindelijk van alles niks. De koude en natte start van dit jaar heeft ervoor gezorgd dat het grondwater in de hoger gelegen zandgrondgebieden weer op peil is. In de lagergelegen kleigrond waar ik me bevind, wordt het steeds meer een modderpoel. Fijn is anders. Dat geldt ook voor gebroken weekenddagen met midden-op-de-dag-activiteiten. Liever heb ik ze eerder in de ochtend of laat in de middag. Het is ook nooit goed; te weinig kunnen of mogen ondernemen leidend tot vervelens veel vrije tijd of een drukke agenda met vermoeiend weinig rustmomenten. Wat wil je nu echt? Is er überhaupt iets te kiezen of is dit onderdeel van datgene wat we ‘het leven’ noemen? Je kan proberen het allemaal zo goed mogelijk te ordenen zodat het proces voor jou beheersbaar is. Dat doe je dan voor je eigen gemoedsrust. Je weet namelijk nooit wat de nabije toekomst brengt. Zo dringt hier, geheel tegen alle verwachting in, opeens de zon door. Wanneer ik in de tuin sta om de warmte en het licht te vangen, ruik en zie ik wat de regen ook bracht; de geur van nieuw leven te midden van overdadige bloemenpracht.
De vriendin straalde. Ze zag er fris en wakker uit.
Onlangs spraken wij er toevalligerwijs over; het was lang geleden dat we de vriendin van dochterlief hadden gezien. Zoals dat gaat wanneer kinderen uitvliegen naar hun studentenstad die voor beiden in een ander deel van Nederland ligt. Natuurlijk hadden dochter en vriendin elkaar regelmatig opgezocht. Jongeren zijn zo makkelijk, die stappen in de trein en reizen overal naartoe. En nu bleek de vriendin van dochterlief óók dat weekend in haar ouderlijk huis te bivakkeren. Een uur nadat dochterlief was thuisgekomen stapte ze op de fiets, de kans elkaar te zien moet je immers benutten en die tien minuten fietsen in de avond was een peulenschil. Ergens midden in de nacht was ze thuisgekomen. Gek hoe dat werkt, zodra kinderen weer thuis zijn, switcht die ouderlijke waakstand automatisch om. Gelukkig heeft die stand een beperkt bereik en gaat het uit zodra de tas met spullen om weer naar de studentenkamer te vertrekken, over de schouder is geslagen. ’s Ochtends vertelde dochterlief dat haar allerliefste vriendin even langskwam, koffie en kletsen. De vriendin straalde, ze zag er fris en wakker uit. Het was goed haar weer te zien. Het snelle praten en denken, de manier hoe jongvolwassenen in de wereld staan en wat ze bezighoudt, het is een verademing te horen wat bij hen allemaal speelt. Beiden serieus en beiden zielsgelukkig dat er weer een beetje leven in het leven komt. De koffie werden er twee, de voorgenomen lunch op een terras met z’n tweeën werd een uitgebreide lunch in huis met z’n vijven. Broodjes, beleg, eitjes, jus d’orange; wonderbaarlijk wat je zomaar overal vandaan kan toveren. Haar bezoek was de hoognodige oppepper op deze druilerige ochtend. Als de wervelwind die zij is, vertrok ze zoals ze was gekomen. Op weg naar haar volgende afspraak, ons huis rijkelijk gevuld met haar energie achterlatend.
Al een paar dagen speelt het woord of begrip ‘gemeenschap’ door mijn hoofd. Dit komt door het koor waarvan ik lid ben; Singing Unlimited (SU). De reden om lid te worden, was weer te willen zingen, iets voor mezelf te doen. Dat laatste blijkt in de praktijk iets te zijn wat je samen doet: gezamenlijk een nummer instuderen en dat zo goed mogelijk, zuiver en vol gevoel zingen. Wat mij raakt, is dat een band is gesmeed die de vereniging als geheel een sterke club maakt. Binnen dat grote geheel zijn er ook directe, korte lijnen ontstaan tussen diverse leden. Die sterke sociale cohesie is de kracht van SU. Het koor verbindt ons veel meer dan de paar uur per week die we samen zingen. Het blijkt een kleine gemeenschap te zijn, die onder andere dient als sociaal vangnet, om ongelooflijk veel plezier te hebben, een plek om los te raken van drukke agenda’s en een proeftuin is voor onvermoede talenten. Dat kan alleen als je de omgeving veilig genoeg acht om je te durven tonen en uiten. Die extra dimensie naast het zingen vind ik bijzonder. Het is een stimulerende omgeving die je zowel uit je comfortzone haalt om steeds en opnieuw het beste van jezelf te geven en er tegelijkertijd voor zorgt dat je dichter bij jezelf staat waardoor je stappen zet omdat je je sterk voelt. In de afgelopen jaren hebben diverse leden een ingrijpende beslissing genomen. Misschien dat ons koor, door repetitie, onze resultaten en de sociale verbondenheid een bijdrage heeft geleverd aan persoonlijke groei. Boven alles is het fabuleus dat ruim een jaar na de invoering van beperkende maatregelen wegens COVID-19 nog steeds iedereen lid is en dat de online repetities een hoge aanwezigheid kennen. Mensen missen elkaar. Iedereen snakt ernaar om weer sámen te zingen en díe energie te voelen. Als het zien van beelden van eerdere repetities al tot tranen roert, dan is het live nog mooier. Voordat ik helemaal afdwaal en dit schrijven een lyrisch Singing Unlimited hoogtepunt wordt; mijn gedachten betroffen vooral dat het koor ons zoveel meer bindt en brengt dan alleen zingen. Het gaat er ook om wat we nastreven, op welke manier we dat doen, de zorg voor elkaar en dat we elkaar respecteren. In essentie de vertaling van een veilige samenleving. En precies dat hele pakket wat onze vereniging heeft en geeft, is wat ik iedereen gun: een hele mooie samenleving.
Steeds verbaasd over volgzaamheid en naïviteit omstandigheden bagatelliseren waarin ze verkeren afgenomen vrijheden, als kostbare bezittingen bewaakt door zwaar bewapende soldaten verstopt achter prikkeldraad.
Lijsten, uitzonderingen en Sperren die valse hoop geven waarin je gelooft om te overleven. Meewerken wekt de minste weerstand, beroofd van idealen. Beroofd van je verstand.
Toen moesten ze, verder weg dan ze ooit konden bedenken, dat veewagens symbool stonden voor hoe ze werden behandeld en gezien hadden slechts enkelen een vermoeden misschien.
Steeds verbaasd over volgzaamheid en naïviteit van afgenomen vrijheden en waardigheid Meewerken wekt de minste weerstand beroofd van idealen, beroofd van je verstand.
Veel van de brieven hadden dezelfde strekking. Hij was echt boos over het onrecht en de omstandigheden in het kamp.
Dit jaar organiseerde Bibliotheek IJmond-Noord een schrijfwedstrijd met als titel “De boekentas voor mevrouw Taekema”. Een andere deelnemer heeft gewonnen. Dit is mijn inzending met aan het einde een twist. Het verhaal past in deze periode. Leestijd: ongeveer 6 minuten.
De boekentas voor mevrouw Taekema
Sjors kwam binnen vlak voordat hij moest beginnen. Net op tijd komen was het enige dat niet veranderd was. Haar kleinzoon volgde bij haar zijn online-lessen. Hij werd gek van het thuiszitten. Het was maar voor een paar uur per dag, zijn lessen duurden maar een half uur. “Hoe laat begin je?” Had mevrouw Taekema gevraagd. “Op dinsdag, woensdag en donderdag om half negen. Op maandag en vrijdag om negen uur.” “Dan ben ik misschien net wakker Sjors.” “Jij hoeft niet naar school”, had hij grinnikend geantwoord.
In de derde week dat Sjors bij zijn oma kwam, vroeg hij wat er in het koffertje zat dat naast de leunstoel stond. Iedere dag zag hij het staan en zijn nieuwsgierigheid werd steeds groter. Hij overviel mevrouw Taekema met zijn vraag want hij zag dat ze schrok. Zijn oma had geantwoord dat het daar maar voor de sier stond. De volgende dag was mevrouw Taekema erop teruggekomen. Ze had er slecht van geslapen; dat ze haar kleinzoon ontwijkend had geantwoord en omdat de inhoud van het koffertje zoveel verdriet bevatte. Slechts een keer had ze het geopend. Ze vertelde hem dat het correspondentie tussen haar vader en moeder bevatte. In de Tweede Wereldoorlog was een Joodse jongen bij hen ondergedoken. Ze werden verraden, de jongen werd doodgeschoten en haar vader afgevoerd naar Kamp Westerbork waar hij in de gevangenis terechtkwam. Omdat ze twee kleine kinderen hadden, werd haar moeder gespaard. Haar vader had het niet overleefd. Vol verbazing luisterde Sjors naar zijn oma. Nog nooit had iemand hier iets over verteld. Hij hoorde hoe haar stem brak, toen ze erover sprak. Ineens leek ze broos, terwijl ze anders altijd zo hip en krachtig was. “Mag ik het zien?’, vroeg hij zacht. Mevrouw Taekema knikte. “Wat zwaar”, zei hij en ging naast zijn oma op de bank zitten. Voorzichtig, alsof hij een schatkist opende, lichtte hij het deksel. Zijn ogen zagen keurig geordende rijen enveloppen en briefkaarten. Sjors durfde het nauwelijks aan te raken, bang om iets te beschadigen, totdat zijn oma hem aanmoedigde een brief te pakken. Met veel moeite las Sjors wat er geschreven stond. “Alle pakketten heb ik in goede orde ontvangen. Er is niets uit. Gelukkig maar want ik heb zo’n honger.” Sjors keek zijn oma aan. Dit was heel heftig. Daar wilde hij meer van weten. Ze hadden afgesproken dat Sjors de koffer mee naar huis nam om de familiegeschiedenis te leren kennen. Wel had mevrouw Taekema hem gewaarschuwd: “Je mag me alles vragen, en je mag er net zo lang over doen als je wilt. Denk erom; het is geen Fortnite. Weet waar je aan begint.” De lege plek naast de leunstoel was meer dan symbolisch.
Na de lessen lunchten ze vaak samen en dan vertelde Sjors wat hij had gelezen en wat dat met hem, een zestienjarige puber, deed. Veel van de brieven hadden dezelfde strekking. Hij was echt boos over het onrecht en de omstandigheden in het kamp. Het gebrek aan eten, dat echtparen in aparte barakken kwamen, dat je met meer dan tweehonderd mensen een barak deelde, dat er geen verwarming was en nauwelijks sanitaire voorzieningen. De huivering van weer een transport. Steeds verder dook hij in de geschiedenis. Zo had hij de website van Kamp Westerbork bezocht en leerde dat het kamp na de oorlog nog twintig jaar als repatriëringskamp voor Indische Nederlanders had gediend. Het had hem verbaasd en dacht daar het zijne van. “Misschien kan ik in de bibliotheek boeken lenen die meer vertellen over Kamp Westerbork”. “Weet je zeker dat je dat wilt?” Mevrouw Taekema legde liefdevol haar hand op die van haar kleinzoon. Had ze er goed aan gedaan hem dit te laten lezen? Ze zag zijn worsteling terwijl ze had gehoopt dat het hem minder zou raken, omdat hij jong was en er verder vanaf stond. Ze moest iets doen, ze moest hem helpen. “Ik ben ook lid van de bibliotheek. Laat mij maar zoeken Sjors. Ik weet wat je nodig hebt.”
“Is dit echt de boekentas voor mevrouw Taekema?”, vroeg de bibliotheekmedewerker. Haar collega knikte. Toen ze op de afgesproken tijd haar bestelling kwam ophalen zei de medewerker; “Dat is nog eens heel ander leesvoer, mevrouw Taekema”. Ze lachte en liep opgelucht terug naar huis. Haar tas vol stripboeken voelde heel licht.
Een combinatie van factoren, zoals dat meestal gaat maakten haar wat stil en vlak en nu; ze sprak en sprak en sprak, die zalige ontspanning, wanneer je iets laat.
Daarvoor in de plaats, kwam wat ik had gemist het laissez faire en de twinkeling de diepbruine kleur met die schittering het past haar zo goed; duidelijk en onbetwist
Pas toen ik het haar zei ergens midden in de nacht (kies je moment, hier was over nagedacht) draaide ze zich om; voor altijd samen Ik met jou en jij met mij.
Ik wil iedereen die liefde en gevoel heeft voor poëzie, dichten of taal uitnodigen om aan deze wedstrijd mee te doen.
Polderdichter!
Zo heette mijn blog op 1 februari 2018. Dat was mijn eerste dag als allereerste Polderdichter Haarlemmermeer. Deze week staat mijn allerlaatste interview als Polderdichter in de lokale krant. Onder andere vanwege corona was de verkiezing voor een nieuwe Polderdichter uitgesteld. Nu is het dan eindelijk zover. In mijn nieuwe rol als jurylid hoop ik dat er veel gedichten, in alle soorten en maten, worden ingestuurd. Ik ben er trots op dat het een vervolg krijgt, omdat daarmee is aangetoond dat het ambt van Polderdichter een bijdrage levert aan de cultuur in onze gemeente. Op naar de tweede editie van Polderdichter Haarlemmermeer!
Artikel in HC Nieuwsblad en Witte Weekblad van 14 april 2021
Word de nieuwe Polderdichter van Haarlemmermeer
“Het waren twee fantastische, leerzame jaren.” De Bibliotheek en de gemeente Haarlemmermeer zijn op zoek naar de nieuwe Polderdichter van Haarlemmermeer. In 2018 werd deze wedstrijd gewonnen door Mirjam Noach. Afgelopen twee jaar heeft zij mooie gedichten geschreven voor onder andere de Bibliotheek en de gemeente. Deze gedichten zijn nu gebundeld in een boek. Noach is met veel plezier Polderdichter geweest en is er nu klaar voor om het stokje over te dragen. Iedereen mag meedoen aan de wedstrijd. ‘Oud’ Polderdichter Noach zit in de jury. “Iedereen die iets met dichten doet, van klassiek tot spoken word of rap, alles is goed. Ik let er vooral op of iets inhoud heeft en of iemand passie heeft. Daarnaast moet je je wel verbonden voelen met de gemeente.” Noach vertelt dat je verschillende opdrachten krijgt als Polderdichter. “Ik kreeg opdrachten vanuit de Bibliotheek en de gemeente, maar ook vanuit het Haarlemmermeermuseum de Cruquius en Landgoed de Olmenhorst. Daarnaast heb ik geschreven voor Stichting Maatvast en Probiblio. Het aller moeilijkste maar ook het leukste klusje was tijdens het ‘Groene Loper Festival’. Bezoekers konden een naam of onderwerp opschrijven en daar moest ik ter plekke een gedicht over schrijven op een oude typemachine. Toen heb ik in twee uur tijd meer dan 20 gedichten geschreven. Het was erg spannend, maar heel bijzonder.” Noach vond Polderdichter zijn ook erg leerzaam. “Overal waar je komt, doe je ervaring op en dat is altijd positief. Je leert veel van en over de gemeente en je kijkt er op een andere manier naar.” Mirjam Noach heeft in twee jaar tijd als Polderdichter veel gedichten geschreven. Toch zijn er een aantal gedichten die een speciaal plekje in haar hart hebben. “Een hele eer was toen ik mocht schrijven voor de samenvoeging Haarlemmermeer, Haarlemmerliede en Spaarnwoude op 1 januari 2019. Er zaten allemaal voorwaarden aan vast maar het was gelukt. Ook mocht ik het gedicht voordragen op het Raadhuisplein met veel publiek. Dat was heel tof.” Een van de eerste opdrachten vanuit de Bibliotheek was de ‘Woordcollecte’. Er stonden allemaal kleine collectebusjes in de Bibliotheek waar mensen verschillende woorden in konden doen. Daar moest Mirjam een gedicht over schrijven. “Meer dan 100 woorden en dan daarvan iets goeds maken is een uitdaging. Maar het lukte en het sloeg ook ergens op, supertof! Het is onwijs leuk om Polderdichter te zijn. Zo mocht ik ook op 4 mei een gedicht voordragen in de Raadzaal. Heel bijzonder.” Poëzie is altijd belangrijk. “Het mooie is dat wanneer je de tijd ervoor neemt om het te lezen, het gedicht jou als lezer, aanzet tot nadenken. Iedereen is vrij om zijn eigen interpretatie eraan te geven. Nu is het een gekke tijd, er gebeurt veel. Met weinig woorden kan je veel meegeven aan de wereld”, aldus Noach. Noach: “Ik wil iedereen die liefde en gevoel heeft voor poëzie, dichten of taal uitnodigen om aan deze wedstrijd mee te doen. Het levert je onwijs veel op, is heel leerzaam en je ontmoet veel mensen. Als taal je liefde is, dan wíl je Polderdichter genoemd worden.” Ze wil de nieuwe Polderdichter meegeven dat je altijd bij jezelf moet blijven. “In opdracht schrijven is anders dan wanneer het uit jezelf komt. Maar als je altijd bij jezelf blijft en schrijft vanuit je hart, komt het altijd goed.” Aanmelden doe je zo:
Lever twee zelfgeschreven gedichten aan.
Maak een video waarin je jezelf kort voorstelt en één van je gedichten voordraagt.
Schrijf een korte motivatie waarom jij de nieuwe Polderdichter wil worden.
Stuur je gedichten en video vóór 14 mei via WeTransfer naar aanmelden@debibliotheekhaarlemmermeer.nl
